در این قسمت می خواهم درباره فرهنگ سازی صحبت کنم آن هم رابطه فرهنگ سازی با قانون اینکه آیا اصلا فرهنگ سازی از طریق قانون امکان پذیر هست یا نه
1-1. مقدمه
برای شروع باید این نکته را در نظر بگیرید که انسان دارای دو نوع رفتاراست. رفتار درونی یا شخصی و رفتار اجتماعی. وقتی که رفتار درونی یا شخصی افراد ، آثار ویران گری و مخربی در درون فرد ایجاد می کند اثر آن در اجتماع چه اندک و چه بسیار ظاهر نیست بلکه هر چه هست در درون فرد است مثل زمانی که فرد مدام از موفقیت های دیگران ناراحت می شود و حسد می ورزد. حکومتها هم ملزم به برخورد با این نوع رفتارها نیستند[1] اما اگر رفتار انسان جنبه بیرونی داشته باشد آثار آن، هرچند اندک به جامعه آسیب وارد میکند.[2] رفتار بد حجابی یکی از رفتار های آسیب زننده به جامعه است و باعث فساد جامعه می شود. بنابراین باید جلوى این اعمال که مفسده اجتماعى دارند و حقوق دیگران را تضییع مىکنند گرفت و در این امر اختلافى وجود ندارد.[3]
[1جاى استفاده از دافعه، در مورد تخلف از قوانین اجتماعى است و تا مادامیکه عمل خلافى، جنبه کاملاً فردى و خصوصى داشته و هیچ جنبه اجتماعى در آن وجود نداشته باشد، دولت حق هیچگونه اِعمال مجازات و استفاده از دافعه را ندارد.توضیح بیشتر: رک: مصباح یزدی، کاوشها و چالشها، ج 1، ص169 البته این امر با دیدگاه کلان اسلام درباره تأثیر افعال فرد در نزول برکات در تنافی نیست. در دین اسلام مفاسد خاصی نظیر زنا و...حتی زمانی که با تراضی طرفین باشد امر خصوصی و خارج از قلمرو مداخله حکومت لحاظ نمیگردد. در حقیقت فعل بشری بهصورت گناه و معصیت یکی از موانع نزول برکات و حاصل خیزی زمین است وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى آمَنُواْ وَاتَّقَواْ لَفَتَحْنَا عَلَیْهِم بَرَکَاتٍ مِّنَ السَّمَاءِ وَالأَرْضِ وَلَکِن کَذَّبُواْ فَأَخَذْنَاهُم بِمَا کَانُواْ یَکْسِبُونَ و اگر مردم شهرها ایمان آورده و به تقوا گراییده بودند قطعا برکاتى از آسمان و زمین برایشان مىگشودیم ولى تکذیب کردند پس به [کیفر] دستاوردشان [گریبان] آنان را گرفتیم اعراف 96 این نشان از تاثیر و تاثرات تمامی افعال فرد بر جمع دارد به همین ترتیب مسئولیت افراد را در قبال یکدیگر به دنبال داردتوضیح بیشتر: رک: غلامی، مسئله حجاب در جمهوری اسلامی ایران، ص 250-251
[2] رک: مصباح یزدی، کاوش ها و چالش ها، ج 1، ص 165-166
[3] رک: جوادی آملی، حق و تکلیف در اسلام، ص 242-241
2-1. راهکار چیست؟
اما سوال در این موقع که فرد این رفتار را از خود نشان داده باید چه کار کرد؟ پیامبر اکرم (ص) هشداری درباره رفتارهای خلافی که اثر اجتماعی دارد میدهند ومی فرمایند: انّ المعصیة اذا عَمل بها العبدُ سراً لم تضر الاّ عاملُها و اذا عَمل بها علانیةً و لم یغیر علیه اضرت بالعام[1]. همانا هنگامیکه گناهی پنهانی باشد جز گناهکار آسیب نمیبیند و هنگامیکه آشکارا باشد و اعتراض و تغییری بر ضد آن نشود به همه مردم آسیب میرسد.
از این حدیث بهخوبی سنگینی وظیفه جامعه و دولت اسلامی در برابر گناهان آشکار، نمایان میگردد. درواقع تفاوت اصلی دولت اسلامی با دولتهای دموکراتیک و غیر اسلامی در تحقق ارزشهای دینی و سیاستگذاری درزمینهٔ فرهنگسازی دینی است.[2] بنابراین راهحل برای حفظ جامعه از نابودی، کنترل اجتماعی و همگانی است.
اما سوال این کنترل اجتماعی چیست و چگونه باید صورت بگیرد در قسمت بعدی به این مسئله می پردازیم.